Wat is HSP?

Een hoogsensitief persoon onderscheidt zich van zijn niet-sensitieve medemens door een verhoogde prikkelgevoeligheid en diepgaande verwerking. Getriggerd?
Aandachtsacademie Mathieu Devies HSP blogartikele moeras van schuld schaamte en schuld

Een hoogsensitief persoon is iemand bij wie de prikkels vanuit de omgeving veel sterker binnen komen in vergelijking tot iemand die niet hoogsensitief is. Hij of zij ervaart de wereld om ons heen op een andere, meer intensieve manier.
Een persoon met HSP heeft een sterk vermogen om informatie uit de context op te pikken. Deze informatie wordt diepgaand verwerkt.

  • Iemand met HSP heeft een anders werkend zenuwstelsel waardoor er meer prikkels binnenkomen. De filter in de hersenen voor inkomende prikkels is er niet waardoor alle prikkels op eender welk moment binnenkomen.
  • Iemand met HSP heeft anders werkende hersenen waardoor er meer hersengebieden dan bij een persoon zonder dit persoonlijkheidskenmerk geactiveerd worden. Een HSP-er kenmerkt zich door de diepgaande verwerking van prikkels. HSP´ers denken anders dan de ongeveer 80 procent niet HSP´ers en ze hebben anders functionerende hersenen.

HSP is een aangeboren persoonlijkheidskenmerk dat bij evenveel mannen als vrouwen voorkomt. Het is geen ziekte of stoornis. Hoogsensitief is niet iets wat je kan krijgen, je bent het. HSP mag geen excuus zijn voor relationele problemen, of problemen tussen mensen. Het geeft geen waardebon voor een speciale behandeling. Personen met hoogsensitiviteit worden geacht hun leven in eigen handen te nemen en te spelen met de kaarten die hen zijn toebedeeld.

Een zegen of een vloek?

HSP heeft heel wat positieve kenmerken: personen met HSP zijn prosociaal (gericht op de ander en op het grotere geheel), kunnen goed cultuuronafhankelijk en out of the box denken, zijn creatief en in staat om diepgaande analyses te maken. Daardoor hebben personen met HSP een talent om opportuniteiten te zien en te creëren. Ze kunnen in vergelijking tot personen zonder dit kenmerk meer non-verbale en subtiele informatie uit de context halen. HSP´ers kunnen sneller werken en maken minder fouten in vergelijking tot personen zonder dit kenmerk.

HSP is een aangeboren persoonlijkheidskenmerk dat bij evenveel mannen als vrouwen voorkomt. Het is geen ziekte of stoornis. Hoogsensitief is niet iets wat je kan krijgen, je bent het. HSP mag geen excuus zijn voor relationele problemen, of problemen tussen mensen. Het geeft geen waardebon voor een speciale behandeling. Personen met hoogsensitiviteit worden geacht hun leven in eigen handen te nemen en te spelen met de kaarten die hen zijn toebedeeld.

Naast deze erg gewaarde kwaliteiten van HSP kent hoogsensitiviteit ook valkuilen en beperkingen.

  • Dit persoonlijkheidskenmerk toont zich het meest in nieuwe en onvertrouwde situaties: personen met HSP nemen alles in ogenschouw vooraleer ze tot actie overgaan. Ze nemen vaak een afwachtende houding aan.
  • HSP´ers zijn sneller en maken minder fouten, maar de taakspanning wordt door een verhoogde stressrespons gevolg die bovendien langer aanhoudt dan bij niet-HSP´ers. Vaak is er een langere hersteltijd nodig bij personen met HSP.
  • Omwille van de sterke vaardigheid om subtiele details uit de omgeving op te merken en omwille van de diepgaande verwerking van alle interne en externe prikkels ontstaat er een verhoogde kans op overprikkeling en stressgerelateerde klachten. De persoon wordt door de hoeveelheid aan prikkels overweldigd waardoor de kans bestaat dat een persoon met HSP zich terug trekt.
  • Wanneer de overprikkeling de overhand neemt of wanneer het stressbrein met andere woorden aan het stuur zit, lijken personen met HSP vaak overstuur en ´overgevoelig´.

Het moeras van schuld, schaamte en spijt.

Aandachtsacademie Mathieu Devies HSP blogartikele moeras van schuld schaamte en schuld

Mede door de diepgaande verwerking hakken een moeilijke jeugd of vroege negatieve ervaringen dieper in bij personen met HSP. Hoogsensitieve personen geven vaak meer gewicht aan deze gebeurtenissen dan niet-hoogsensitieve personen. Personen met HSP zijn vaak om die reden gevoelig voor afwijzing. Wanneer een persoon in het verleden afwijzing gekend heeft, is de kans groter dat je later minder succesvol omgaat met situaties van afwijzing. Er treedt in de toekomst vermijdingsgedrag op: personen met HSP gaan anticiperen op mogelijke negatieve situaties waar een element van afwijzing, dreiging of angst in vervat zit.

Maar daar stopt het niet bij: als het stresssysteem de gaspedaal indrukt, gebeurt er heel wat met onze gedachten en overtuigingen. We vallen terug op automatische piloot, op onze onderbewuste geprogrammeerde programma´s – zonder sturing en relativering van de prefrontale cortex. Voor we het goed beseffen tuimelen we in onze eigen overtuigingen, valkuilen en ´issues´. We bekijken de wereld vanuit de mogelijkheid van afwijzing, dreiging, angst en onzekerheid. Deze overtuigingen kleuren en sturen opnieuw de manier waarop we naar de wereld kijken.
Iemand met HSP kan zijn ´issues´ diepgaand gaan verwerken waardoor een persoon in een creatieve, intensieve maar negatieve spiraal terecht komt. De persoon met HSP ziet deze keer negatieve opportuniteiten en wordt creatief in ´het negatieve´. De overtuigingen worden door iemand met HSP diepgaand verwerkt waardoor er op zoek gegaan wordt naar bewijzen voor zijn of haar overtuiging. De persoon met HSP kan serieus in de problemen geraken wanneer deze ´bewijzen´ daaropvolgend nogmaals diepgaand worden verwerkt. Binnen de kortste keren wordt er ´Rejection Sensitivity´ ontwikkeld: anticipatie op mogelijke afwijzing in de toekomst… Deze personen leven in een voortdurende verhoogde waakzaamheid of hypervigilantie. Dit is zeer uitputtend. In het blog-item ´Angst voor afwijzing overwinnen´ kan je meer lezen over ´Rejection Sensitivity´.
Het maakt verschil als je als hoogsensitief persoon met je eigenschap hebt leren omgaan of niet. Het is daarom van belang dat een persoon met HSP de valkuilen én kwaliteiten van dit persoonlijkheidskenmerk leert begrijpen. Zelfzorg en zelfregulatie, kortom proactieve coping én zelfcompassie zijn belangrijk in dit verhaal.
De zelfcompassietrainingen die focussen op mildheid naar jezelf toe zijn bijzonder wenselijk en werkbaar bij HSP´ers die last hebben van verhoogde waakzaamheid voor potentiële afwijzing (´Rejection Sensitivity´). In het blog-item ´Zelfcompassie als training’ kan je daaromtrent meer lezen.
Om te eindigen: dé hoogsensitieve persoon bestaat niet: elke persoon met HSP beleeft zijn hoogsensitiviteit op zijn eigen manier, ingekleurd door zijn eigen persoonlijkheid. De persoonlijkheid van een persoon is meer dan één facet. Je kunt bijvoorbeeld extravert zijn, maar daarnaast ben je nog heel wat dingen. Zo gaat dit ook met hoogsensitiviteit. Je kunt hoogsensitief zijn, maar de mate waarin dat een probleem zou kunnen zijn, wordt door nog andere persoonlijkheidskenmerken beïnvloed. Door context elementen en de manier waarop je in jouw leven met uitdagingen omgaat.

In het najaar van 2016 volgde Mathieu de opleiding ´HSP voor professionals´ onder leiding van Prof. Elke Van Hoof aan de Vrije Universiteit Brussel (VUB). In deze opleiding worden alle bestaande wetenschappelijke onderzoeksresultaten over HSP met de meest recente neuropsychologische inzichten gecombineerd. Prof. Elke Van Hoof schreef in dezelfde periode het boek ´Hoogsensitief´.

Het maakt verschil als je als hoogsensitief persoon met je eigenschap hebt leren omgaan of niet. Het is daarom van belang dat een persoon met HSP de valkuilen én kwaliteiten van dit persoonlijkheidskenmerk leert begrijpen.

Een coachingstraject kan je helpen om te onderzoeken wat HSP voor jou betekent en hoe je deze eigenschap als een talent en kracht kan ervaren en inzetten. In een coachingstraject bij Mathieu kunnen volgende zaken aan bod komen:
  • Wat is hoogsensitiviteit? Ben ik hoogsensitief?
  • Hoe kan ik mijn hoogsensitiviteit als een kracht zien?
  • Wat zorgt in mijn leven voor overprikkeling? Hoe kan ik de overprikkeling vermijden?
  • Hoe kan ik dit aangeboren persoonlijkheidskenmerk als een talent gaan inzetten?
  • Hoe kunnen we overprikkeling, stress en burnout begrijpen vanuit de fysiologie van de hersenen?
  • Waarom zijn positieve psychologie, mindfulness en verbindende communicatie belangrijk?
  • Wat zijn de positieve kenmerken van HSP?
  • Wat zijn de valkuilen van hoogsensitiviteit?
  • Hoe kan een persoon met HSP zich openstellen voor het leven, voor anderen?
  • Waarom is autonomie en magie zo belangrijk voor personen met HSP?
  • Hoe communiceer ik over HSP?
De persoonlijkheid van een persoon is meer dan één facet. Je kunt bijvoorbeeld extravert zijn, maar daarnaast ben je nog heel wat dingen. Zo gaat dit ook met hoogsensitiviteit. Je kunt hoogsensitief zijn, maar de mate waarin dat een probleem zou kunnen zijn, wordt door nog andere persoonlijkheidskenmerken beïnvloed. Door context elementen en de manier waarop je in jouw leven met uitdagingen omgaat.

Ook andere therapeuten erkenden mijn hoogsensitiviteit, maar bij Mathieu zag ik daarbovenop herkenning. Dat maakte zijn erkenning voor mij meer waard en zijn ondersteuning groter. Hier voelde ik me écht gezien.

Eens kennismaken? Aftasten of het klikt?

Meer lezen over HSP?

´Wist je dat´ op de website van Te Gek

Facebook
LinkedIn
Email
Print

Op de hoogte blijven van nieuwe blogartikelen en trainingen?

Schrijf je in voor de digitale nieuwsbrief.